Naast elkaar, niet tegenover elkaar
Tot eind 2023 was ik bij de gemeente Utrecht eindverantwoordelijk voor de ontwikkeling van de Merwedekanaalzone, een voormalig industriegebied dat een duurzame leefomgeving wordt, met woonruimte voor zo’n 10.000 huishoudens, plus werk en voorzieningen. Binnen die gemeente heb ik ook de stedelijke sturing opgezet: wat doe je als ruimte en middelen beperkt zijn? Toen ik in 2023 bekendmaakte dat ik bij BPD ging werken, kreeg ik gefronste wenkbrauwen te zien. Of ik een overloper was geworden?
De publieke zaak
Ik begreep die reactie wel. Maar op een andere plek aan tafel gaan zitten – dat heeft niets met overlopen te maken. Of we nu werken bij de overheid, een woningcorporatie of een ontwikkelaar: we delen allemaal hetzelfde belang. We willen Nederland (her)inrichten met waardevolle leefomgevingen die bijdragen aan een duurzame toekomst met ruimte om te wonen, te werken en te ontspannen. Vanzelfsprekend hebben overheid en private partijen uiteenlopende belangen en uitgangspunten. Maar ze delen ook iets, iets belangrijks: de publieke zaak. Allemaal willen we leefomgevingen voor de lange termijn ontwikkelen. Het gaat om de toekomst van Nederland. Daar krijg je samen inspiratie van. We hebben wat dat betreft het mooiste vak van de wereld.
Vanzelfsprekend hebben overheid en private partijen uiteenlopende belangen en uitgangspunten. Maar ze delen ook iets, iets belangrijks: de publieke zaak
Geslaagde samenwerkingen
Nieuwe woningen en gebieden zijn er voor iedereen. Een gebouw raakt altijd aan de openbare ruimte. Een nieuwe wijk kan niet floreren zonder groen, water, slimme mobiliteitsen energieoplossingen, scholen en andere voorzieningen. Daar werken we samen aan, we kunnen al die dingen niet op eigen houtje bedenken. Er is afstemming voor nodig, samenwerking. Het raakvlak tussen markt en overheid is dus veel groter dan de verschillen. We hebben natuurlijk wel verschillende belangen die we met elkaar moeten verkennen, met een gezamenlijk resultaat als doel. En dat lukt ook vaak. Ik ken talloze goede voorbeelden van geslaagde samenwerking. Aan beide kanten van de tafel heb ik eraan gewerkt. Bij de ontwikkeling – in publiek-private samenwerking – van de wijk Vathorst in Amersfoort was ikzelf nauw betrokken. Nu zie ik elke dag hoe goed het is geworden. Dat goede resultaat kon alleen worden bereikt dankzij goede samenwerking.
Naast elkaar
Maar ‘oude vormen en gedachten’ zijn nog niet weg. Van beide kanten niet. Er zijn vooroordelen, over en weer. Maar de ene partij kan wat de andere niet kan. We komen alleen verder als we niet vervallen in contraproductief wij-zij-denken. Een overheid die dat uit het oog verliest, is net zo onverstandig bezig als een ontwikkelaar die alleen aan winst denkt. Echte samenwerking brengt ons verder. Daarvoor is transparantie noodzakelijk, vertrouwen, het overstijgen van oude vooroordelen en tegenstellingen. Als je dat vertrouwen in elkaar écht hebt en als je beseft dat je – bij alle verschillen en met respect voor verschillende perspectieven – werkt aan hetzelfde doel, dan kunnen we echt verder komen. Niet tegenover elkaar, maar naast elkaar. Eén plus één is drie.
