Verantwoordelijk voor je eigen woonomgeving
‘Bij een bouwproject zorgt de vastgoedmanager voor de stenen, dus de harde kant van het traject. Als sociaal planoloog ben ik een soort vertaler: wat hebben we nodig zodat er verbinding tussen bewoners onderling ontstaat? Bijvoorbeeld: als je van je geparkeerde auto naar je voordeur kunt lopen zonder iemand tegen te komen, dan is er minder kans op sociale cohesie. Het is dan mijn advies om centrale parkeerplaatsen achter een groene haag te realiseren, dan heb je veel meer kans dat buurtbewoners elkaar tegenkomen en een praatje maken. Het helpt ook door een route voor een ommetje langs een speeltuin, kunst of bankje te realiseren. Daarmee creëer je toevallige ontmoetingen.
Mijn eerste opdracht als sociaal planoloog was de omvorming van het voormalig instellingsterrein van epilepsiecentrum Kempenhaeghe tot inclusieve woonwijk Kloostervelden bij Eindhoven. In die wijk draait het niet alleen om wonen, maar om samen leven. Het resultaat overtrof mijn stoutste dromen, dit project heeft hiervoor zelfs de Stijlprijs van de provincie Noord-Brabant gewonnen. Er is een moestuin waar cliënten met een beperking samen met andere wijkbewoners tuinieren. Als ambassadeur van het project leid ik er regelmatig groepen rond en dan krijg ik nog steeds kippenvel: wat we bedacht hebben werkt ook écht.
Wat hebben we nodig voor verbinding?
Kleine details, grote impact
Het is fijn om vroeg betrokken te worden bij plannen. Niet pas als de architect het ontwerp al helemaal rond heeft. Zo pleit ik bijvoorbeeld voor huizen met een veranda en brede vensterbanken, zodat je een kopje thee kunt drinken aan de voorkant van je huis. Of een appartementenblok met een gemeenschappelijke ruimte voor laagdrempelige ontmoetingen. Het lijken kleine dingen, maar alles samen maakt de beleving totaal anders.
Ik ben betrokken bij de herinrichting van project Domein aan de Dommel. Er is in deze inclusieve wijk veel aandacht voor sociale kansen, maar ook voor de inzet van natuur en historie. Huidige en toekomstige bewoners geven input vanuit hun sociale behoeften. Architecten zetten een andere bril op: hoe laten we hier laagdrempelige ontmoetingen ontstaan?
Een evenwichtige mix
Welke sociale kwaliteiten kunnen we toevoegen aan het gebied? Daar moet ik wel de voetnoot bij plaatsen dat je nog zo doordacht een gebied kan ontwikkelen, maar het gaat niet werken als de wijk niet met een evenwichtige mix van bewoners wordt opgebouwd. Aandacht voor de verhouding in de wijk, maar ook communicatie, placemaking en programmering is van groot belang. Alleen aan een mooi decor hebben we namelijk niets, als de borging van de instandhouding niet geregeld is. Het aanstellen van een wijkcoach en buurtverbinders, maar ook het maken van afspraken over het behoud en onderhoud van ontmoetingsvoorzieningen zijn net zo belangrijk om de kwaliteiten van de plek zoals ze bedoeld zijn te blijven benutten.
Het is mijn ideaal dat bij elk project een sociaal planoloog betrokken is. Je kunt niet een project automatisch kopiëren naar een nieuw plan. Er zijn weliswaar vaste sociale en ruimtelijke bouwstenen die bijdragen, maar die moet je elke keer weer met maatwerk toepassen.’
