‘Dit probleem moeten we samen oplossen’

‘Het is volkomen terecht dat we natuurgebieden in Nederland zo goed mogelijk beschermen, en dat het hoogste rechtsorgaan, de onafhankelijke Raad van State, toetst of we daar goed rekening mee houden in onze wetgeving.’ Dat wil Desirée Uitzetter als eerste gezegd hebben. ‘Met het Programma Aanpak Stikstof, van kracht sinds 2015, leek de compensatie van bouwactiviteiten voor het milieu goed te zijn geregeld. De hoogste rechter heeft anders geoordeeld. Dat respecteren wij.’

Maar dit besluit legt wel pijnlijk bloot waar het in Nederland aan ontbreekt, voegt ze eraan toe. ‘Iedereen beklemtoont al jaren hoe belangrijk integraal werken is, maar toch worden landbouw, natuur, woningbouw en verkeer en vervoer nog steeds apart van elkaar benaderd. Nadenken over Nederland op een hoger, strategisch niveau ontbreekt. Dat wreekt zich nu in dit besluit. Het raakt prompt allerlei projecten in de infrastructuur, de landbouw en de gebiedsontwikkeling.’

Ziet ze zelf een oplossing? Uitzetter: ‘We zullen dit fundamenteel moeten verhelpen. Of, als het niet anders kan, wetenschappelijk-juridisch goed moeten onderbouwen hoe bouwprojecten toch kunnen doorgaan.’ Ze roept de overheid op de kennis van ontwikkelaars te gebruiken: ‘De sector heeft zoveel ideeën! Soms kun je bijvoorbeeld natuur toevoegen in een bouwproject. We kunnen onze creativiteit inzetten, we denken in ieder geval graag mee.’ Ze verwijst naar de NEPROM-visie ‘Thuis in de toekomst’ en het vervolg daarop. Daarin verkennen ontwikkelaars samen met natuurorganisaties, OV-partners, gemeenten en wetenschappers hoe verstedelijking en investeringen op regionale schaal goed zouden kunnen worden geleid de komende decennia.

Dit probleem is dus oplosbaar, maar niet door één partij, zegt Uitzetter. ‘De betrokken departementen zijn nu samen aan zet. Gelukkig heeft Nederland ook een historie van originele oplossingen. Denk maar aan de regeling Ruimte voor ruimte, waar in ruil voor de sloop van kassen of agrarische bedrijfsgebouwen in het buitengebied elders binnen de gemeente woningbouw mogelijk was. Of dat soort businesscases in de huidige tijd, met oplopende bouw- en grondkosten, haalbaar zijn, vraag ik mij af, maar een goed voorbeeld is het wel. Het is tijd voor nieuwe oplossingen.’