BPD zet in op landschappelijk ontwikkelen

Bij landschappelijk ontwikkelen denk je misschien in eerste instantie aan wonen in een mooi landschap. Toch is dat voor BPD niet het primaire doel. ‘Onze ambitie is het koppelen van de woningbouwopgave aan het versterken van het landschap en de natuur’, zegt Agricola. ’Woningen bouwen, dat kunnen we goed en dat doen we al heel lang. Maar het verbinden van de klimaatopgaven aan die woningbouwopgave, dat is een hele kunst. Dat betekent woongebieden realiseren die over een eeuw nog steeds hun dienst bewijzen. Om dat doel te bereiken, hebben wij als BPD een ambitie geformuleerd.’

Een ambitie die begint bij het landschap en bij de bodem zelf. ‘Van daaruit werken we vervolgens de plannen voor gebiedsontwikkeling en stedenbouw uit’, gaat Agricola verder. ‘Dat klinkt misschien abstract, maar wat we bedoelen is letterlijk de gebiedsontwikkeling benaderen vanuit de grote systemen als bodem, water, ecologie, energie.’ Als voorbeeld noemt Agricola de Oostflank in Purmerend waarin BPD samen met de gemeente een visie ontwikkelde voor het bouwen van 4.500 woningen. ‘We hebben geanalyseerd hoe het watersysteem buitendijks loopt en hoe de stand van het grondwaterpeil functioneert met het stijgen en dalen ervan op gezette tijden. Vervolgens hebben we berekend wat de consequenties hiervan zijn voor de waterberging in het stedenbouwkundig plan.

Dit is dus echt anders denken én anders doen. Net als bij de gebiedsontwikkeling Lange Weeren in Volendam, waar we samen met de gemeente en landschapsbureau B+B kijken naar uitbreiding van het veenweidegebied om de piekbelasting van Volendam – dat de waterstijging zelf niet goed aan kan – te kunnen opvangen. Door te investeren in woningbouw ontstaat tegelijkertijd perspectief voor het opvangen en oplossen van de waterproblematiek. Zo koppelen we dus samen met de stakeholders verschillende opgaves aan elkaar en gebruiken we de woningbouw als hefboom voor de klimaatopgaven.’

Een ander voorbeeld is Reevedelta bij Kampen. ‘Langs de IJssel is een klimaatdijk gebouwd van honderddertig meter breed en twee kilometer lang’, legt Agricola uit. ‘Dit is een innovatieve oplossing die de beschikbare ruimte goed benut en bijdraagt aan waterveiligheid in combinatie met het realiseren van nieuwe woonmilieus. De discussie in Nederland is natuurlijk of je in lage polder en riviergebieden verantwoord kunt wonen. Hier moeten we heel kritisch op zijn.

Deze discussie hebben we gevoerd in Alphen aan den Rijn, in de Gnephoek. Daar kijken we zowel naar het landschappelijk concept als naar de woonvormen, die passen in een waterrijk landschap. Dit hoort bij de rijke Nederlandse traditie waarin we van onze vijand, het water, onze vriend maken.’ Het klimaat, de wateropgave en de biodiversiteit op deze manier meenemen in plannen is echt anders dan voorheen. ‘Maar we moeten wel’, zegt Agricola. ‘Als we natuur, landschap en klimaat nu niet meenemen in onze plannen dan weten we zeker dat we in detoekomst grote problemen krijgen.’

De rol van de gemeente, waterschappen en andere publieke partijen hierbij is volgens Agricola groot. ‘Een woonwijk ontwikkel je natuurlijk nooit geïsoleerd. Meteen vanaf het begin moet je met alle expertises aan tafel zitten, transparant en open zijn en elkaar inzicht geven in processen, werkwijzen en financieringssystematiek. Dat vergt vertrouwen, openheid, creativiteit maar ook lef. Gemeenten moeten het wel aandurven om met marktpartijen een band op te bouwen.’ Tegelijkertijd ligt daar volgens Agricola ook een kans. ‘Juist omdat veel gemeenten kampen met tekort aan capaciteit en expertise, is het mooi dat we samen optrekken en dat we met elkaar de kaders van de klimaatopgaven onderzoeken. Zo wordt het ook veel meer een co creatie en daarmee een gemeenschappelijk resultaat. We hebben een enorme woningbouw en klimaatopgave. Laten we die twee aan elkaar verbinden en die twee werelden samenvoegen door slimme gebiedsontwikkeling. Ons land is te klein om het niet te doen. Alles wat we nu doen, heeft impact voor de komende vijftig á honderd jaar. Die verantwoordelijkheid hebben we met elkaar.’

Dit artikel verscheen eerder in VNG Magazine. 

In het zuiden en oosten van Purmerend ligt de oostflank. Hier werken gemeente Purmerend en BPD aan één gezamenlijke ambitie: het realiseren van woningen als oplossing voor het woningtekort én het versterken van de groene leefomgeving in en rondom Purmerend. Gemeente Purmerend en BPD zetten samen de schouders onder de grote woningbouwopgave en willen bijdragen aan een oplossing voor het huidige tekort aan woningen. Staatsbosbeheer adviseert als ‘goede buur’ de partijen op het gebied van natuur en recreatie. Dit leidt tot een gezamenlijke ambitie: investeren in meer betaalbare, duurzame woningen in combinatie met een groene, gezonde omgeving en een aantrekkelijke buitenruimte met meer natuur en een groter Purmerbos.